تيشه صنعت سنگ لرستان كند است

استان لرستان به لحاظ دارا بودن يك پنجم ذخائر سنگ ساختماني، مقام اول و با توليد انواع سنگ‌هاي ساختماني مقام دوم را در كشور دارد. تعداد كارخانه‌هاي سنگبري در اين استان 450 واحد است كه از اين تعداد 20 واحد مجهز به خطوط توليد پيشرفته و ماشين آلات روز دنيا است. اما واحدهاي فراوري سنگ استان تنها با 12 تا 15 درصد ظرفيت خود کار مي‌کنند و ميزان ضايعات سنگ معادن استان را 30 تا 35 درصد است. بهره برداران به علت استطاعت نداشتن مالي مجبورند از ماشين آلات سنتي استفاده کنند    

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، منطقه لرستان، يکي از ذخاير ارزشمند کشور، انواع سنگ‌هاي ساختماني و تزئيني است و توليد و مصرف سنگ‌هاي ترئيني و نما در ايران داراي تاريخچه‌اي طولاني است كه آثار به جامانده از مصرف چنين سنگ‌هايي در تخت جمشيد، پاسارگاد، تخت سليمان و بسياري از بناهاي ساساني و بناهاي اسلامي قابل مشاهده است.  

تنوع سنگ‌هاي تزئيني اعم از رسوبي، دگرگونه و آذرين نفوذي و خروجي از يک سو و تنوع روش‌هاي استخراج و توليدکوب و برش و ساب و تيشه کردن از سوي ديگر و همچنين افزايش بسيار شديد مصرف آن در ساخت و سازهاي کشور باعث شده که اين صنعت به صورت يک حرفه مهم در اقتصاد ايران درآيد.  

سرزمين ايران به دليل تنوع رخدادهاي زمين شناسي و عريان بودن نسبي سنگ‌هاي مختلفه به دليل پوشش ناچيز جنگلي و خاک‌ها، از نظر طبيعي داراي پتانسيل بالايي در دارا بودن انواع سنگ‌هاي تزئيني و نما است.اين فراواني و تنوع سبب مي‌شود ايران در بازار داخلي و جهاني جايگاه مهمي کسب کند. زيرا کشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس، به دليل زمين شناسي محدود و کشورهاي اروپايي و خاور دور، به دليل مسايل زيست محيطي، امکانات کمتري براي گسترش معدنکاري و صنايع سنگين از جمله صنعت سنگ دارند و در نهايت اين‌كه به دليل گراني انرژي و کار، مزيت نسبي ايران براي توسعه اين صنعت را ندارند. بنابراين مي‌توان با بالا بردن کيفيت توليد و همچنين ايجاد صنايع پائين دستي سنگ‌هاي تزئيني و نما بازار بهتري را در كشور براي صادرات ايجاد كرد.  

با بررسي اندك وضعيت صنعت سنگ كشور، اهميت و ضرورت توجه بيشتر به اين صنعت روشن مي‌شود. توليد معادن سنگ‌هاي ساختماني و تزئيني در ايران، سالانه حدود 4 ميليون تن برآورد شده است. در اين ميان استان لرستان به لحاظ دارا بودن يك پنجم ذخائر سنگ ساختماني، مقام اول و با توليد انواع سنگ‌هاي ساختماني مقام دوم را در كشور دارد. تعداد كارخانه‌هاي سنگبري در اين استان 450 واحد است كه از اين تعداد 20 واحد مجهز به خطوط توليد پيشرفته و ماشين آلات روز دنيا است.  

قوانين و مقررات آسان براي استخراج و فرآوري سنگ در ايران، ارزاني انرژي و دستمزد و نزديکي و دسترسي آسان به بازارهاي جهاني از مزيت‌هاي نسبي ايران در توليد و صادرات سنگ‌هاي تزئيني است، با اين وجود وضعيت استخراج، فرآوري و بازار فروش سنگ‌هاي تزئيني و نماي ايران مناسب نيست.  

از سويي ديگر در امر اکتشاف و استخراج، تنگناها و مسايلي وجود دارد که استخراج غيرفني و آسيب رساندن به محيط زيست و نبود تکنيک، دقت و ظرافت در برش و ساب سنگ‌هاي تزئيني و نما با هدف بالا بردن ارزش افزوده و كاهش اتلاف سنگ خام و انرژي نيروي کار از آن جمله است.  

سنگ ايران از نظر طبيعي به خوبي و شهرت در بازارهاي جهاني شناخته شده ولي محصولات فرآوري شده اين سنگ‌ها براي پذيرفته شدن در بازار مصرف جهاني جايگاهي شايسته ندارد. حال اين پرسش مطرح مي‌شود كه چرا برخي از توليدات سنگي معادن و کارخانه‌هاي سنگ‌بري ايران، حتي نتوانسته بعضي از سليقه‌هاي داخل کشور را راضي کند، به گونه‌اي كه فرآورده‌هاي سنگي از کشورهاي اروپايي و آسيايي وارد بازار ايران مي‌شود؟چرا با وجود مزيت‌هايي اين صنعت در كشور نمي‌توان در توليد و رونق بازار داخلي و خارجي سنگ موفق شويم؟  

برخي فعالان اين صنعت معتقدند نحوه تبليغ و ارايه اطلاعات درباره انواع سنگ‌هاي خام و فرآوري شده با وجود برپايي نمايشگاه‌هاي سالانه سنگ، رضايت بخش نيست و همچنين ارتباط سازمان يافته‌اي بين فعاليت‌هاي معدني و صنعتي سنگ‌هاي تزئيني و نما در بخش خصوصي و دولت به منظور هماهنگي و سياستگذاري وجود ندارد.  

خبرنگار ايسناي لرستان در گفت‌وگو با فعالان و مسوولان مرتبط با اين صنعت تلاش كرده است به تحليل و بررسي وضعيت صنعت سنگ استان بپردازد.  

عباس لاله، رييس هيات مديره شرکت کارآفرينان و تلاشگران لرستان معتقد است: مهمترين مشکل فعلي صنعت سنگ لرستان، نبود پشتوانه قوي مالي است؛ بيشتر توليد کنندگان اين عرصه به دليل حمايت نشدن شکست مي‌خورند. هنوز استخراج سنگ از معادن لرستان به صورت سنتي انجام مي‌شود و بهره گيري از دستگاه‌هاي سنتي و فرسوده باعث بالا رفتن ميزان ضايعات سنگ در استان شده است.  

امکانات مطلوب فراوري سنگ در استان لرستان وجود ندارد  

وي، مديريت مالي قوي جهت تقسيم منابع و تسهيلات را در اين بخش ضروري، عنوان کرد و ادامه داد: بهره برداران به علت استطاعت نداشتن مالي مجبورند از ماشين آلات سنتي استفاده کنند، هر چند خود آنها راضي از اين قضيه نيستند؛ اگر حمايت مالي صورت گيرد ماشين آلات مدرن، خريداري و ميزان ضايعات به حداقل خواهد رسيد.  

لاله تصريح كرد: امکانات مطلوب فراوري سنگ در استان نداريم. به همين دليل سنگ استان به صورت خام، صادر و در استان‌هايي همچون اصفهان، فراوري و به خارج از کشور صادر مي‌شود.  

وي، ارتباط جهاني در سطح استان جهت صادرات سنگ را ضعيف دانست و عنوان كرد: زمينه اين ارتباط تنها از طريق گردشگري فراهم مي‌شود.  

لاله ادامه داد: واحدهاي توليدي سنگ استان پراکنده بوده و برخي از آنها نيز فعال نيستند؛ برخي از بهره برداران نيز با نداشتن علم کافي اين کار وارد کار شده‌اند.  

اين فعال عرصه صنعت سنگ استان، تشکيل کميته شناسايي توانمندي مجموعه سنگ استان و حمايت از آن را خواستار شد و با اشاره به پايانه صادراتي سنگ لرستان، بيان كرد: به نظر تشکل‌ها، فعاليت اين پايانه‌ها توجيه اقتصادي ندارند و به همين خاطر وارد کار نمي‌شوند؛ به اين دليل نيز کار ساخت دو پايانه صادراتي سنگ لرستان به تعويق افتاده است.  

مديرعامل شرکت نمايشگاه‌هاي بين المللي لرستان با بيان اين‌که تشکل‌هاي خصوصي به دليل پايين بودن توجيه اقتصادي فعاليت‌شان، ضعيف عمل مي‌کنند، با اشاره به وجود واحدهاي فراوري سنگ در لرستان، عنوان كرد: نياز واقعي استان به اين تعداد فعلي واحد فراوري نيست؛ بسياري از آنها تعطيل و يا با ظرفيت کم کار مي‌کنند.  

مديرعامل شرکت آرا سنگ لرستان:   

ميزان ضايعات سنگ معادن استان، 30 تا 35 درصد است  

اميد کرمي عالم، مديرعامل شرکت آرا سنگ لرستان با بيان اين‌كه متاسفانه در بهره‌برداري از معادن سنگ استان ضعيف عمل مي‌شود، به خبرنگار ايسنا، توضيح داد: برخي معدن داران دانش فني اين کار را ندارند. کمبود امکانات و نبود دانش فني از مشکلات استخراج سنگ استان است؛ اگر دانش فراوري وجود داشته باشد استخراج از معادن سنگ استان به صورت اصولي انجام خواهد شد.  

وي، ميزان ضايعات سنگ معادن استان را 30 تا 35 درصد عنوان كرد و افزود: واحدهاي فراوري سنگ استان تنها با 12 تا 15 درصد ظرفيت خود کار مي‌کنند و استانداردي براي سنگ تعريف نشده است. استاندارد استخراج سنگ در استان رعايت نمي‌شود؛ استاندارد سازي مصالح ساختماني يک ضرورت است.  

مديرعامل شرکت آرا سنگ لرستان با بيان اين‌که تعداد واحدهاي فعلي فراوري سنگ استان کافي است بر ضرورت استفاده اين واحدها از تکنولوژي مدرن و پيشرفته تاکيد کرد و گفت: جهت فرآوري سنگ با کيفيت به منظور صادرات، با کمبود تجهيزات مدرن مواجهيم كه اين امر نيازمند حمايت است.  

اميد علي کرمي عالم با بيان اين كه سهم سنگ در صادرات استان بسيار ناچيز است، خاطرنشان کرد: با بهبود حمل و نقل ريلي و هوايي، 40 درصد از مشکل صادرات سنگ استان رفع خواهد شد؛ در شرايط فعلي تنها سنگ گوهره استان قابليت صادرات دارد؛ کمبود نقدينگي و سرمايه در گردش واحدها از جمله ديگر مشکلات بخش سنگ استان است.  

معاون سازمان بازرگاني لرستان:   

ساختار توليد سنگ استان سنتي و ناکارآمد است  

حسامي، معاون سازمان بازرگاني لرستان نيز با بيان اين‌كه صنعت سنگ استان از يک مشکل اساسي و ساختاري رنج مي‌برد، عنوان كرد: ساختار توليد ما به صورت سنتي و ناکارآمد است و با وجود همه پشتيباني‌هاي زياد، ساختار توليدي لرستان به دلايل مختلف با رويکرد بازار شکل نگرفته است.  

وي ادامه داد: ساختار صنعتي استان با نصب تکنولوژي قديمي و نداشتن اصالت کاري متقاضيان مورد نظر در بحث توليد بازتاب صادراتي نداشته است.  

حسامي با بيان اين‌که سهم صادرات استان از سنگ پايان است، اظهار داشت: در سال 87، 5 هزار تن سنگ استان صادر شد و در سال گذشته نيز روند روبه رو رشد آهسته‌اي داشت.  

معاون سازمان بازرگاني لرستان با تاکيد بر اين‌که واحدهاي توليدي سنگ لرستان براي اين‌که به حوزه بازار وارد شوند بايد به سوي کيفي سازي روي آورند، بيان كرد: براي برون رفت از وضعيت فعلي، خوشه‌هاي صنعتي سنگ يک نياز است. خوشه سنگ استان ايجاد شده تا واحدهاي توليدي را ساماندهي و هدايت کند.  

حسامي با بيان اين‌که در حوزه توليد به اين نتيجه رسيده‌ايم که بايد نگاه ما بازار محور باشد، ادامه داد: تاكنون در بحث سنگ به اين صورت نبوده و با وجود حمايت‌هاي موجود، واحدهاي توليدي با ظرفيت پايين کار مي کنند؛ قيمت تمام شده بالاست و توليدات کيفي نيستند.  

وي با بيان اين‌که در استخراج و برداشت سنگ، 50 درصد ضايعات وجود دارد، عنوان كرد: وجود ماشين آلات منسوخ در حوزه استخراج، يک معضل است .  

معاون سازمان بازرگاني لرستان، محورترين مشکل در حوزه صادرات را فقدان شرکت‌هاي تخصصي محصول محور دانست و افزود: بخشي کار کردن واحدهاي توليدي، فقدان پايانه سنگ و گسترده نبودن تبليغات و اطلاع رساني را از مشکلات اساسي سنگ استان برشمرد.  

حسامي گفت: حوزه آموزش و پژوهش سنگ از مديريت واحد برخوردار نيست؛ ايجاد برند براي صادرات سنگ نياز ضروري بوده که ما در اين بخش كمبود داريم.  

رييس سازمان بازرگاني لرستان:   

صادرات سنگ استان ناهماهنگ انجام مي‌شود  

حجت بيرانوند، رييس سازمان بازرگاني لرستان با بيان اين‌كه 27 درصد سنگ کشور در استان وجود دارد که نشان دهنده قابليت اين صنعت در توسعه لرستان است.  

وي معتقد است: هنوز ميزان استخراج از منابع سنگ استان استاندارد نيست و استخراج فعلي داراي ضايعات است. توانمندسازي نيروي انساني نيز در اين بخش از لحاظ علمي و عملي انجام نشده است.  

بيرانوند با بيان اين‌که با وجود داشتن توانمندي و تکنولوژي، سنگ استان به صورت ناهماهنگ صادر مي‌شود، وجود كارگروه تخصصي سنگ را يک نياز ضروري، عنوان و تصريح کرد: با حضور کارشناسان و استفاده از نظرات آنان، اين مشکل قابل ساماندهي است.  

رييس سازمان بازرگاني لرستان با بيان اين‌که بازاريابي و نحوه فرآوري براساس نياز و سلايق مشتري بايد صورت گيرد، به دو پايانه سنگ استان اشاره کرد و گفت: تشکل‌هاي مرتبط با سنگ بايد وارد عرصه شوند؛ درصورت راه‌اندازي اين تشكل‌ها، تحول عظيمي در صنعت سنگ استان ايجاد مي‌شود.  

بيرانوند با بيان اين‌که قابليت صادرات سنگ لرستان 500 ميليون دلار بوده ولي هم اينك اين ميزان به 2ميليون دلار است، عنوان کرد: امکانات فرآوري در استان مناسب است و بستر فراوري نيز وجود دارد؛ نهضت کاهش قيمت تمام شده توليدات سنگ لرستان نياز است.  

وي با بيان اين‌که بازار خارجي سنگ استان مناسب است و بايد با توجه به سليقه‌ها توليد کرد، گفت: واحدهاي توليدي ما کمتر داراي بازارياب هستند و در بحث رقابت مشکل داريم.  

بيرانوند افزود: واحدهاي توليدي، بايد ارزش افزوده سنگ استان را به خود استان برگردانند؛ سنگ در رتبه هفتم سبد صادرات غير نفتي لرستان قرار دارد در صورتي که بايد در رتبه نخست قرار گيرد.  

سرپرست معاونت برنامه‌ريزي استانداري لرستان:   

براي توليد سنگ در کشور استاندارد مشخصي نداريم  

ملکي راد، سرپرست معاونت برنامه ريزي استانداري لرستان نيز معتقد است: به منظور وارد شدن هر نوع كالايي به بازارهاي جهاني و رقابت، بايد استاندارد سازي صورت گيرد.  

وي با تاکيد بر اين‌که لرستان از نظر داشتن معادن سنگ جز استان‌هاي برتر کشور محسوب مي‌شود، تصريح كرد: در حال حاضر به دنبال استاندارد سازي سنگ در کشور بوده و مصمم هستيم اين مهم را نيز در استان انجام دهيم.  

ملکي راد با بيان اين‌که براي توليد سنگ در کشور استاندارد مشخصي نداريم، ادامه داد: به منظور وارد شدن به بازارهاي جهاني و رقابت در اين بازارها، بايد براي هر نوع کالايي از جمله سنگ استاندارد سازي انجام شود.  

سرپرست معاونت برنامه ريزي استانداري لرستان خاطرنشان کرد: يکي از کارهاي با ارزش در صادرات سنگ استان که در حال حاضر پيگير اجرايي شدن آن هستيم، مقدمات تشکيل خوشه سنگ است.  

ملکي راد اظهار داشت: در حال حاضر همکاران ما در استاندارد، شرکت شهرک‌هاي صنعتي، صنايع و معادن و بازرگاني مشترکا کاري را آغاز کردند که اميد مي‌رود در آينده نزديک خبر تشکيل خوشه سنگ را به اطلاع مردم برسانيم.  

وي ادامه داد: نوسازي سنگ يکي ديگر از اقدامات ما بوده که در طي سال‌هاي گذشته تاکنون انجام شده است. معادن سنگ جز سرمايه‌هاي کشور در استان است كه بايد از آنها بهره برداري بهينه کنيم. براي بهره برداري بهينه، بايد ماشين آلات استخراج مدرن فراهم شود و فناوري و فرآوري سنگ با فناوري روز دنيا مطابقت داشته باشد.  

سرپرست معاونت برنامه ريزي استانداري لرستان با اشاره به اين‌که لرستان يکي از استان‌هاي برتر در زمينه فرآوري سنگ است، اظهار داشت: در حال حاضر مشکلاتي در بازارهاي جهاني در زمينه فروش سنگ‌هاي توليدي داريم اما از نظر فرآوري سنگ هيچ مشکلي نداريم؛ در حال حاضر بين 470 تا480 واحد سنگ براي در استان وجود دارد که از اين تعداد 450 واحد فعال است.  

وي در خصوص وضعيت دو پايانه سنگ لرستان، توضيح داد: با توجه به اين‌که مرکز توسعه صادرات شرايطي را براي اين پايانه‌ها تعيين كرده بود، ما در خصوص آن شرايط مذاکره کرديم. در اين زمينه در حال مذاکره با پايانه سنگ دورود هستيم.  

ملکي راد اضافه کرد: ضرب العجلي را که در خصوص اين پايانه‌ها تعيين کرده ايم به صورت جدي پيگير هستيم و معتقديم که وضعيت دو پايانه سنگ استان بايد تعيين تکليف شود، در غير اين صورت بايد مصوبه را اصلاح کنيم؛ اين مهم مصوبه دولت است و نبايد بلاتکليف بماند. ما به دنبال اجرايي کردن آن هستيم؛ افرادي که مجوز گرفتند اگر به تعهدات خود عمل نکنند قطعا مجوزها، باطل و به اهلش تحويل داده خواهد شد.  

به گزارش ايسنا، با توجه به پتانسيل طبيعي کشور در توليد فرآورده‌هاي سنگ و وجود بازار بالقوه آن در داخل و خارج و همچنين بومي شدن نسبي صنعت استخراج و فرآوري اين محصول، زمان آن رسيده که نسبت به رفع تنگناهاي توسعه صنعت سنگ اقدام شود. در اين ميان به نظر مي‌رسد انجام حمايت‌هاي كافي دولت از اين صنعت نقش اساسي در توسعه اقتصادي كشور ايفا كند. اميد است دستگاه‌هاي ذيربط همچون صنايع و معادن، وزارت بازرگاني و سازمان توسعه تجارت ايران موانع موجود پيش روي اين صنعت را بردارند تا صنعت سنگ كشور به جايگاه مناسب خود دست يابد.